Najczęstszą przyczyną powstawania pożarów są:
bezmyślne, bądź umyślne działanie człowieka;
zwarcia i wady instalacji elektrycznych;
wyładowania atmosferyczne.

Skontroluj domowe źródła ogrzewania i usuń wszelkie nieprawidłowości:

• bardzo ostrożnie używaj zastępczych źródeł grzewczych (np. przenośne grzejniki elektryczne, gazowe, piecyki na drewno i węgiel), zgodnie z instrukcją obsługi;
• zabezpiecz materiały mogące ulec zapaleniu (podłoga, ściany, firany, meble, stosy gazet itp.) przed możliwością kontaktu z otwartym ogniem, żarem oraz gorącym popiołem;
• nie używaj kuchenki gazowej do dogrzewania mieszkania.

Sprawdź i stosuj odpowiednie zabezpieczenia instalacji elektrycznej:

• nigdy nie „watuj korków” – automatyczny bezpiecznik kosztuje kilka złotych !
• włączając kilka urządzeń do jednego gniazda, przeciążasz instalację elektryczną;
• używaj rozgałęźników z bezpiecznikami;
• utrzymuj instalację odgromową oraz kominową w dobrym stanie.

Przetrzymując w mieszkaniu pojemniki z rozpuszczalnikami, benzyną, farbami itp.- przetrzymujesz bombę, której wystarczy już tylko zapalnik !!! Przygotuj rodzinę do ewentualnej ewakuacji:

• określ w mieszkaniu, domu i obejściu gospodarskim drogi ewakuacji oraz zapoznaj z nimi domowników, przetrenuj z rodziną taką ewakuację. Winny być ustalone co najmniej dwie drogi ewakuacji;
• naucz rodzinę, jak przemieszczać się w pomieszczeniach zadymionych.

W miarę możliwości:

• zainstaluj w mieszkaniu, domu i obejściu gospodarskim wykrywacze dymów (pożaru) i eksploatuj je zgodnie z instrukcją;
• zaopatrz mieszkanie, dom i obejście w podręczne gaśnice i naucz rodzinę posługiwać się nimi. Przestrzegaj terminów badania sprawności gaśnic i ich legalizacji.

Zapisz i zapamiętaj numer telefonu do straży pożarnej oraz naucz dzieci, jak informować przez telefon o pożarze.

Jeśli zauważyłeś pożar, to masz obowiązek prawny i moralny powiadomić o tym osoby zagrożone, straż pożarną lub inne służby ratownicze.
Użyj prostych sposobów, by ugasić pożar w zarodku – gaśnica, woda, koc gaśniczy.
Jeśli ubranie pali się na Tobie – zatrzymaj się, połóż na ziemi i obracaj do chwili zduszenia ognia, ucieczka spowoduje tylko zwiększenie płomienia.
Jeśli pali się tłuszcz w naczyniu kuchennym – ugaś go solą kuchenną lub po prostu nakryj szczelną pokrywką.
Nie gaś urządzeń elektrycznych wodą – mogą być pod napięciem, postaraj się odłączyć zasilanie elektryczne.
Nie próbuj gasić ognia, którego nie jesteś w stanie opanować. Wyprowadź wszystkie osoby zagrożone w bezpieczne miejsce i w razie potrzeby udziel pierwszej pomocy.
Gdyby pożar i swąd dymu obudził Cię ze snu – zbadaj, czy drzwi są ciepłe, jeżeli tak, to nie otwieraj ich, lecz użyj innych dróg, by opuścić pomieszczenie (np. przez okno, o ile jest to możliwe) lub usilnie wzywaj pomocy, wymachując przez okno białym obrusem, prześcieradłem.
Jeśli musisz wyjść przez pomieszczenia zadymione, to zakryj usta i nos gęstą tkaniną, okryj się czymś niepalnym i przemieszczaj tuż przy podłodze – dym i gorące powietrze unosi się do góry, a dołem powietrze jest bardziej czyste i chłodne. Bądź przygotowany ! Dym drażni oczy.
Opuszczając mieszkanie, zabierz ze sobą wszystkich domowników. Dzieci potrafią chować się przed ogniem w miejscach, z których ich nie widać: w szafie, pod łóżkiem, pod pościelą itp.

Jeśli spodziewasz się dodatkowego zagrożenia, np. gazem, powiadom okolicznych mieszkańców. Jeśli nie ma zagrożonych ludzi, to zacznij gasić ogień – jeśli masz czym. Podaj możliwie dużo informacji.
Akcja ratownicza:
Jeśli już to ustaliłeś, sprawdź, czy nie są zagrożeni ludzie, oraz powiadom o pożarze znajdujących się w pobliżu ludzi. Wezwij straż pożarną.
Jeśli są inni zagrożeni, to powiadom ich o pożarze. Mogą jeszcze o tym nie wiedzieć.
Jeśli są zagrożeni ludzie, to przystąp do ich ratowania.
Jeśli przyjechali już strażacy, to nie bądź przeszkadzającym gapiem, pomóż im lub opuść zagrożoną strefę. Jeśli z jakichś powodów nie możesz opuścić zagrożonego obiektu lub pomieszczenia: – postaraj się przemieścić jak najdalej od źródła ognia, np. na balkon (pamiętaj, aby zamknąć za sobą drzwi); – wzywaj pomocy;
– pamiętaj, że niepotrzebne otwarcie okna sprzyja rozwojowi pożaru; – pozamykaj możliwie wszystkie drzwi na drodze ognia.
Jeśli zauważyłeś objawy pożaru (dym, płomienie itp.), dokładnie sprawdź, skąd pochodzą.
Jeśli jesteś zagrożony pożarem wewnętrznym (w budynku, mieszkaniu), spróbuj użyć podręcznego sprzętu gaśniczego – jeśli jest w pobliżu.
Wezwij pomoc -straż pożarną
Jeżeli zamierzasz wejść do budynku po pożarze, powinieneś:

• upewnić się, czy właściwe służby (władze, straż pożarna) stwierdziły, że budynek jest bezpieczny;
• uważać na oznaki dymu i gorąca;
• nie włączać instalacji elektrycznej w budynku (pomieszczeniu) po pożarze przed jej sprawdzeniem przez elektryka;
• gdy został wyłączony główny wyłącznik gazu, odcinający dopływ gazu z sieci zasilającej do budynku – w razie ponownego jego włączenia, wezwać upoważnionego pracownika technicznego administracji obiektu oraz służbę gazowniczą;
• zachować czujność i uwagę, gdyż po pożarze elementy konstrukcyjne budynku (zabudowań) mogą być osłabione (np. dachy i stropy) i mogą wymagać naprawy.

Jeśli fachowcy (inspektor budowlany) stwierdzą, że budynek po pożarze jest niebezpieczny i należy opuścić dom:

• konieczności opuszczenia domu powiadom policję, aby wzięła go i pozostawione mienie pod ochronę;
• zabierz ze sobą dowód tożsamości i inne ważne dokumenty, niezbędne i cenne przedmioty (okulary, lekarstwa, polisy ubezpieczeniowe, pieniądze, biżuterię).

Skontaktuj się z firmą ubezpieczeniową w przypadku, gdy Twoje mieszkanie, Twój dom, zabudowania gospodarcze i pozostałe mienie ubezpieczyłeś od pożaru.
Wyrzuć produkty żywnościowe, napoje i lekarstwa, które były narażone na działanie wysokiej temperatury, dymu i płomieni. Dotyczy to również zawartości lodówki i zamrażarki. Nie wolno też ponownie zamrażać rozmrożonej żywności.
Jeśli sejf lub metalowa skrzynia uległy oddziaływaniu pożaru, nie próbuj ich otwierać. W ich wnętrzu przez długi czas (wiele godzin) może utrzymywać się wysoka temperatura. Jeśli otworzysz drzwi sejfu lub skrzyni przed wychłodzeniem, powietrze z zewnątrz w połączeniu z wysoką temperaturą wnętrza sejfu (skrzyni) może spowodować zapalenie się zawartości.