Położony na terenie województwa warmińsko-mazurskiego Powiat Lidzbarski ze stolicą w Lidzbarku Warmińskim powstał w wyniku reformy administracyjnej w 1999 r. Zajmuje obszar 925 km kw. i jest zamieszkiwany przez blisko 45 tysięcy osób. Stanowi jeden z najmniejszych terytorialnie powiatów w Polsce. Usytuowany jest w centralnej, zróżnicowanej krajobrazowo i malowniczej, części historycznej Warmii, na pograniczu Równiny Orneckiej, Wzniesień Górowskich, Pojezierza Olsztyńskiego i Niziny Sępopolskiej.
Warmia przed całe stulecia, bo aż do pierwszego rozbioru w 1772 r., była cieszącym się dużą autonomią księstwem, początkowo w strukturach państwa krzyżackiego, a od 1466 r. w granicach I Rzeczpospolitej. Czas przynależności do Korony Polski był latami najświetniejszej historii kulturalnej tych ziem. Niewielka Warmia reprezentowała wówczas prawdziwie europejskiego ducha nauki, kultury i sztuki, a ze względu na swoją funkcję i strategiczne położenie stanowiła także ważne centrum polityczne. Sprawujący władzę biskupi, zwani udzielnymi książętami, stworzyli w Lidzbarku Warmińskim, będącym stolicą Warmii od 1350 r., ośrodek kultury promieniujący, nie tylko na sąsiadujące dzielnice, ale na całą Europę.
W obecnej stolicy powiatu, a ówczesnej stolicy Warmii – Lidzbarku Warmińskim, żyli i tworzyli wybitni przedstawiciele kultury późnego średniowiecza, renesansu i oświecenia, m.in. genialny twórca heliocentrycznej teorii Mikołaj Kopernik; jedni z czołowych przywódców polskiej i europejskiej kontrreformacji – teolog, humanista i reformator kościoła biskup Stanisław Hozjusz oraz historyk, pisarz i dyplomata biskup Marcin Kromer. W Lidzbarku Warmińskim tworzył „Książę Poetów” doby Oświecenia biskup Ignacy Krasicki. Jeden z biskupów warmińskich, Eneasz Sylwiusz Piccolomini (1457–1458) wybrany został papieżem jako Pius II. Długa jest lista wielkich biskupów warmińskich – Jan Dantyszek, Andrzej Batory, Jan Olbracht Waza, Mikołaj Szyszkowski, Andrzej Chryzostom Załuski, Adam Stanisław Grabowski… Ich działalność i dorobek umysłowy stanowią wkład w ogólnoeuropejskie dziedzictwo kulturalne.
Ważnym ośrodkiem na mapie Warmii była też Orneta, która w latach 1340-1350 była siedzibą biskupstwa. Przez stulecia Warmia wykształciła własną tożsamość, kulturę i tradycję, której spadkobiercą jest dziś w dużej mierze powiat lidzbarski. Ze względu na swoje usytuowanie i historyczne znaczenie śmiało można nazwać go Sercem Warmii.
Wielowiekowa bogata historia Warmii pozostawiła po sobie wyjątkowe i cenne zabytki architektury. Najsłynniejszym i najbardziej okazałym zabytkiem jest gotycki XIV-wieczny lidzbarski zamek, będący dawną siedzibą biskupów warmińskich, należący do największych zamków ceglanych w Polsce. Architekturę gotyku na terenie powiatu uzupełniają kościoły (największe to kościół pw. Św. Piotra i Pawła w Lidzbarku Warmińskim i kościół pw. Św. Jana Chrzciciela w Ornecie) oraz szereg mniejszych kościołów, które odnajdujemy w większych wsiach na terenie powiatu, a także pozostałości budowli obronnych (np. Wysoka Brama w Lidzbarku). Niezwykle interesujące i okazałe są przykłady sakralnego budownictwa barokowego: kościół wraz z klasztorem w Stoczku Klasztornym (gm. Kiwity) oraz Sanktuarium Maryjne w Krośnie nieopodal Ornety. Wyjątkowo interesującą zabytkową architekturę powiatu uzupełniają charakterystyczne warmińskie przydrożne kapliczki z końca XIX i pocz. XX wieku. To one właśnie są znakiem wyróżniającym to terytorium od sąsiadujących z nią, niegdyś protestanckich Mazur, Żuław i Powiśla. To dzięki nim Warmia, zwana była niejednokrotnie „Świętą Warmią” – jest bowiem krainą kapliczek i krzyży przydrożnych, licznie rozsianych w pejzażu wijących się dróg i łagodnych pagórków.
O wyjątkowości dzisiejszego powiatu lidzbarskiego decydują w dużej mierze także walory przyrodnicze i krajobrazowe. Powiat jest częścią „Zielonych Płuc Polski” – unikatowego przyrodniczo obszaru północno-wschodniej Polski. Nacisk na dbałość o środowisko naturalne sprawia, że teren powiatu lidzbarskiego jest miejscem życia wielu gatunków zwierząt i roślin. W jego obrębie znajdują się obszary prawnie chronione, jak m.in. rezerwat bobrów na rzece Pasłęce czy ornitologiczny rezerwat przyrody „Mokradła Żegockie” w gminie Kiwity. Ponadto wśród bogactw naturalnych wymienić należy jeziora (największe to: jezioro Blanki, Symsar, Wielochowskie, Tonka i Taftowo), rzeki (Łyna i Symsarna, ponadto Drwęca Warmińska i stanowiące granicę zachodnią powiatu Wałsza i Pasłęka).
Nieodzownym elementem miejscowego krajobrazu są też lasy, głównie sosnowe i mieszane. Największy zwarty kompleks leśny rozciąga się od Łaniewa w gminie Lidzbark aż po rzekę Wałszę. Ogółem lasy stanowią blisko 24% całej powierzchni powiatu. Charakterystycznym elementem tutejszego krajobrazu jest jego pagórkowatość, co odróżnia go chociażby od nieodległych Żuław.
Coraz większą popularnością cieszą się szlaki kajakowe wiodące poprzez malownicze odcinki Łyny, Pasłęki czy Symsarny. W obrębie powiatu znajdują się też interesujące szlaki turystyczne (np. Szlak Kopernikowski, Szlak Zamków Gotyckich). Atrakcyjną propozycję dla cyklistów stanowi trasa rowerowa biegnąca nieczynnym szlakiem kolejowym z Lidzbarka Warmińskiego do Ornety o długości 28 km. Lasy, pola, łąki wśród których prowadzi szlak oraz przydrożne kapliczki sprawiają, że jest to urokliwa droga, a dzięki pagórkowatemu ukształtowaniu terenu może być również sportowym wyzwaniem.
Bez względu na porę roku warto odwiedzić Termy Warmińskie – kompleks basenowo-hotelowy z całorocznym zapleczem sportowym i rekreacyjnym. Termy Warmińskie
Zapraszamy do wędrówki po tym pięknym zakątku Polski, po niepowtarzalnych miejscach stworzonych przez przyrodę, a także wyjątkowych obiektach stworzonych ręką człowieka na przestrzeni wieków i współcześnie. Jesteśmy przekonani, że utrwalą sobie Państwo w umyśle i sercu obraz Powiatu Lidzbarskiego, jako miejsca nie tylko pięknego, ale także przyjaznego zarówno wszystkim jego mieszkańcom jak i odwiedzającym go gościom.
Turysto, przyjedź do nas – nie pożałujesz.
